“Halfgeleiders”. Tot voor kort was het woord nauwelijks bekend, maar tegenwoordig wordt er vaak over gesproken. Sinds het uitbreken van de Covid-crisis is er dan ook een groot tekort aan de minuscule elektronische componenten. En dat heeft ook gevolgen voor de levering van uw auto. Maar wat zijn halfgeleiders en waarom blijft de productie ervan zo achter? Een dossier in drie delen, volgende week geven we u de kijk van de autoconstructeurs en de leasemaatschappijen op de problematiek.
Halfgeleiders worden gebruikt om de nodige computerchips te maken die moderne wagens nodig hebben. Auto’s zijn immers meer en meer computers, die niet alleen voor hun motormanagement, maar ook voor hun infotainmenttechnologie en tal van veiligheidsopties (bvb acheruitrijcamera’s) op zulke chips vertrouwen.
Door de coronacrisis zijn halfgeleiders echter een zeldzaam goed geworden op de internationale markt. Op het hoogtepunt van de pandemie hebben de coronamaatregelen nagenoeg 90% van de voertuig- en onderdelenfabrieken in China, Noord-Amerika en Europa stilgelegd. De autofabrikanten hebben tegelijkertijd de aankoop van halfgeleiders sterk teruggeschroefd omdat er veel minder wagens werden verkocht.
Wat tijdens de coronacrisis wel vlot over de toonbank ging, waren computers, tv’s en andere consumentenelektronica, net als medisch materiaal uiteraard. Het waren dan ook deze fabrikanten die hoge bestelorders plaatsten bij de halfgeleiderfabrikanten, daar waar de auto-industrie nog even wachtte met zijn bestellingen. Toen de automarkt in het derde kwartaal van 2020 opnieuw aantrok, leidde dat uiteraard tot bevoorradingproblemen. Zij stonden immers achteraan in de rij. Automerken werken bovendien volgens het just in time principe, waarbij ze zo weinig mogelijk onderdelen in stock houden om zo de logistieke kosten te drukken.
Tot overmaat van ramp ontstond in maart dit jaar een brand bij het Japanse Renesas, een reusachtige fabrikant die zich specialiseert in zogenaamde ‘legacy chips’ die bijna uitsluitend worden gebruikt in de autosector. En het blijkt een zware dobber om de productie er weer op peil te krijgen: Renesas werkt naar verluidt nog altijd niet op pre-coronacapaciteit.
En deze samenloop van omstandigheden zorgt vandaag voor vertragingen op de productielijnen van verschillende autoconstructeurs. Vertragingen die volgens sommige bronnen pas binnen twee jaar volledig zullen zijn weggewerkt.
Toch zijn enkele producenten van halfgeleiders vooruitziend geweest. Bijvoorbeeld het Belgische Melexis, dat zijn voorraden in 2020 hoog hield. En daar konden hun klanten van profiteren, zoals de Belgische fabrieken van Audi en Volvo.
Automobielindustrie wil “oude” halfgeleiders
Een van de zaken die ook een rol speelt, zijn de specifieke vereisten van de automobielsector wat betreft het type halfgeleiders. Giganten van consumerelektronica zoals Samsung en Apple zagen de vraag naar hun producten tijdens de Covid-crisis alleen maar toenemen. We zaten sowieso meer thuis door lockdowns en dan was er ook nog een telewerk. Omdat de automobielindustrie abrupt tot stilstand kwam, hebben fabrikanten van halfgeleiders zoals Intel de productie verschoven naar waar er wel nog vraag was. Het ging om “oude” halfgeleiders met een bewezen staat van dienst. Ondertussen is er al een nieuwe generatie op de markt die producenten van consumentenelektronica gebruiken. En daar zijn geen productieproblemen.
Dus volgt de logische vraag: waarom gebruiken de autoconstructeurs die niet? Het antwoord is even logisch: halfgeleiders in auto’s moeten failproof zijn. Ze moeten altijd werken en mogen nooit falen. Van de “oude” generatie weten de autoconstructeurs dat ze betrouwbaar zijn. De nieuwe zijn dat waarschijnlijk ook. Maar een nieuw type halfgeleider in een auto gebruiken, vergt dus een veel uitgebreider goedkeuringsprotocol dan bij pakweg een laptop of een smartphone. Er hangt dan ook veel meer van af. In de eerste plaats op het vlak van de veiligheid. Even resetten wanneer je slimme cruise control zich enkele seconden van “de domme” houdt, het is niet echt een optie. Constructeurs besteden dat protocol uit aan gespecialiseerde labs: tijdrovend en vooral behoorlijk duur. Dat even snel implementeren in het midden van lopende productiecycli: de constructeurs stellen dat liever uit tot bij de eerstkomende modelwissel.
Inschrijvingen achteruit
Momenteel worden er minder nieuwe auto’s ingeschreven dan vorig jaar, in volle coronacrisis. Dat blijkt uit cijfers van sectorfederatie Febiac. En dat ligt niet aan de vraag. De orderboeken zijn goed gevuld bij de automerken, ze leveren ze gewoon later. En dat geeft een vertekend beeld in de inschrijvingscijfers. Vertragingen kunnen oplopen tot meer dan een jaar, snel bestellen is met andere woorden de boodschap. Zowel voor wie zijn wagen privé koopt, als voor wie een leasecontract heeft.
Een andere optie is uiteraard om een stockwagen te kiezen, al slinkt het aantal daarvan dagelijks. Door het spel van vraag en aanbod stijgt de prijs van die wagens trouwens, waardoor het moeilijker wordt om een zaakje te doen. Bovendien kan je zo’n auto niet 100 procent op je voorkeuren afstemmen.
Ga je wel voor een nieuwe wagen? Hou er dan rekening mee dat bepaalde auto’s voorrang krijgen in de fabriek. Dit kunnen duurdere modellen zijn, maar ook de meer ecologische, in het zicht van de CO2-targets die de automerken opgelegd krijgen. Al valt daar geen precieze lijn in te trekken.
Naar Europese fabrieken voor halfgeleiders?
Hoe we dit kunnen voorkomen in de toekomst? De meest voor de hand liggende oplossing is uiteraard om zelf zo’n halfgeleiders te produceren. Hoewel Europa nog heel wat autofabrieken telt, is het Oude Continent voor de productie van halfgeleiders nog erg afhankelijk van Azië. Al zal dat in de toekomst sterk verminderen, als het van de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, afhangt. Zij was begin september ambitieus in haar State of the Union: Europa moet zelf instaan voor de productie van deze onderdelen. “Dit is niet alleen een kwestie van concurrentievermogen. Het is ook een kwestie van technologische soevereiniteit.
Halfgeleiders zijn een onontbeerlijke spil in de digitale economie, maar door een tekort eraan werken nu al hele productielijnen in Europa aan halve kracht, schetste von der Leyen. De vraag stijgt enorm, maar tegelijkertijd is het aandeel van Europa in de waardeketen afgenomen. “We zijn afhankelijk van geavanceerde chips uit Azië”, stelde ze vast. Daarom wil de Commissie een nieuwe Europese wet over chips voorstellen. Bedoeling is knowhow en investeringen samen te brengen. “Het doel is gezamenlijk een geavanceerd Europees ecosysteem voor chips tot stand te brengen, dat ook de productie omvat. Dat moet onze voorzieningszekerheid waarborgen en nieuwe markten voor baanbrekende Europese technologie ontwikkelen”, verklaarde von der Leyen.
#Auto