In 2020 heeft de Brusselse overheid samen met (onder andere) Brussel Mobiliteit het Good Move plan aangekondigd. Het mobiliteitsplan had grote beloftes na de gefaalde Iris I en Iris II plannen. Enkele van de vele beloftes waren dat de levenskwaliteit in de Brusselse wijken zou verbeteren, dat de autodruk enorm verminderd zou worden en dat het openbaar vervoersnetwerk uitgebreid zou worden. Toch werd dit plan niet overal goed ontvangen en het verzet tegen het Good move plan bleef niet onopgemerkt. Tijdens onze interviews met Kabinetsmedewerker Simon Horsten (van de minister van mobiliteit ) en Inge Van Paemen van Brussel mobiliteit reflecteren zij over wat er nu juist allemaal goed en fout is gelopen: “Het was een perfecte storm op dat moment, maar er waren ook politici die de boel opgestookt hebben”.
Er is heel wat commentaar op het Good Move plan gekomen, voornamelijk dat de bevolking zelf en een aantal belangenorganisaties te weinig betrokken waren. Vindt u dat dit klopt?
Kabinetsmederwerker Simon Horsten: “Langs de ene kant vind ik de kritiek niet helemaal terecht. Als je kijkt naar de geschiedenis van Brussel, is er geen enkel plan geweest waarbij zoveel participatie is geweest. Bij het opstellen van het Good Move plan is er jarenlang overleg geweest met belangenorganisaties. Het middenveld, de gemeentes en de politiezones waren zelfs allemaal heel goed betrokken. Bij de bevolking zelf is er ook een heel uitgebreid openbaar onderzoek geweest met 8000 antwoorden waarvan driekwart positief was en slechts een kwart negatief. Langs de andere kant geef ik toe dat de communicatie over het circulatieplan inderdaad minder goed gelukt is dan dat eigenlijk de bedoeling was. Het was de bedoeling om veel meer één op één te praten met mensen, om veel meer gesprekken op straat te organiseren met lokale organisaties. Dat is allemaal weldegelijk gebeurd maar te weinig en zo zijn dominosteentjes beginnen vallen”.
Inge Van Paemen van Brussel Mobiliteit wijst op de verantwoordelijkheid van de burger: “Ik heb een genuanceerdere mening over onvoldoende betrokkenheid van de bevolking. Uiteraard kon het beter, dat ontken ik niet, zeker de implementatie van het plan. Anderzijds – en ik spreek in persoonlijke naam, niet in de naam van mijn organisatie – vind ik het ergens ook de plicht van de bevolking om zich te informeren. De overheid moet dat faciliteren en dat doen we misschien niet op de juiste manier, maar het is ook moeilijk wanneer een deel van de bevolking niet in contact staat met de Belgische media. Vanaf nu willen we dan ook starten met meer van deur tot deur te gaan en echt op de markt te staan om mensen te informeren, maar dat is erg arbeidsintensief en kost ook geld”.
De dominosteentjes
De protesten begonnen in Molenbeek, waarna Kuregem en een deel van Schaarbeek volgden. Je zou kunnen zeggen dat de redenen voor de protesten begrijpelijk zijn. Na de implementatie van het circulatieplan daalde het autoverkeer in de Brusselse vijfhoek namelijk met 20% en in het midden van een economische crisis zorgde dat voor extra moeilijkheden voor de Brusselse zelfstandigen en kmo’s, die een daling van klanten en dagtoeristen opmerkten. Begrijpt u de protesten? Wat zijn volgens u de oorzaken?
Horsten: “Het was een perfect storm vorig jaar. We kwamen uit een coronacrisis waardoor heel veel Brusselaars geïsoleerd raakten, dat heeft zeker aan de sociale cohesie gevreten. Dan zaten we ook nog in een periode van stijgende energieprijzen, hogere facturen, inflatie. Heel veel mensen zaten al op hun tandvlees. Dat is geen goed moment om ook nog eens je straat te zien veranderen, dat begrijp ik. Dat is een deel van de verklaring. Maar ik denk ook dat er politici zijn die de boel letterlijk hebben opgestookt en intimidatie en vandalisme in de hand hebben gewerkt. En dat vind ik totaal not done, onaanvaardbaar”.
Hoe zit het nu met de wijken waar het meeste protest was?
Horsten: “In die drie wijken (Molenbeek, Kuregem en een stuk van Schaerbeek) hebben we het circulatieplan moeten afbouwen en heeft de gemeente het nu in handen. Er is nu ook een initiatief waarbij de burgers met elkaar over mobiliteit spreken zonder de aanwezigheid van politici, ik ben heel benieuwd wat daaruit tevoorschijn komt”.
Leefruimte terug prioriteit
De kwestie over de autodrukte is er dus één waar veel over gediscussieerd wordt. Wat betreft de uitbouw van het openbaar vervoersnetwerk, is er de bouw van de nieuwe metrolijn 3, die als ruggengraat van het openbaar vervoer in Brussel zou dienen. Wat met de belofte van een betere levenskwaliteit voor de wijkbewoners?
Horsten: “Het circulatieplan zal op lange termijn de autodruk verminderen. We weten dat één van de snelste en goedkoopste manieren om de levenskwaliteit in een stad te verbeteren, het doorgaand verkeer in de wijken beperken is. De woonwijken worden dan veel aangenamer, veiliger en gezonder. Als je denkt aan de wijken in de vijfhoek, waar we een daling van het autoverkeer van 20% noteren, moet je ook denken dat daar 120 scholen en tientallen crèches zijn. De straat zou hier dus niet zomaar een doorgaansruimte mogen zijn maar eerder een leefruimte. Met dit plan hopen wij voor de wijken die leefruimte terug prioriteit te maken.”
Van Paemen voegt toe waarom dit momenteel nog niet voor alle wijken het geval is: “Het probleem is dat het plan gefaseerd ingevoerd wordt, in bepaalde zones is het autoverkeer beperkt maar in anderen nog niet. Dat is lastig want er is op dit moment een verplaatsing van het autoverkeer naar die niet-autoluwe zones, wat zorgt voor (tijdelijk) meer overlast voor de bewoners”.
Met vallen en opstaan
Horsten concludeert: “Er gaat altijd wel protest zijn wanneer er iets verandert aan de dagelijkse gewoontes. Bij de verandering van de ophaalmomenten van de vuilniszakken was dat ook zo. Protest moet je dus incalculeren maar dat zou ons niet mogen weerhouden om toch zoveel mogelijk op voorhand te luisteren naar de bevolking en intensief te communiceren. We hebben hieruit geleerd en onze manier van aanpak aangepast naar de toekomst toe”.
Dit artikel werd geschreven door Babette Lismont. Twee maanden lang werkte zij aan een studie over het mobiliteitsbeleid in Brussel. Deze wordt binnenkort gepubliceerd. Schrijf u dus zeker in op onze nieuwsbrief om deze studie meteen te kunnen downloaden!
#Mobiliteit